Kort na middernacht, op 15 november 1775, overstroomde een deel van Amsterdam als gevolg van een zware storm en uitzonderlijk hoog water. Om de binnenstad te beschermen werden sluizen afgedicht met hout, mest en stro. Van een jubileumviering voor het 500-jarig bestaan was in elk geval geen sprake. De stad, bestuurd door handelaren en regenten, zag er destijds heel anders uit. Hoewel we niet in de hoofden van de ruim 200.000 Amsterdammers kunnen kijken, is het veilig om te zeggen dat geen van hen zich had kunnen voorstellen hoe Amsterdam er nu uitziet en hoe de stad zich in de afgelopen 250 jaar heeft ontwikkeld.
Het is 2025, Amsterdam bestaat 750 jaar. Een indrukwekkende mijlpaal voor onze prachtige hoofdstad. Tijdens de viering van dit jubileum is het belangrijk om niet alleen terug te kijken naar de rijke geschiedenis van Mokum, maar ook vooruit te kijken naar de verschillende paden die de stad kan bewandelen. Wat de toekomst precies in petto heeft voor de stad blijft natuurlijk een raadsel. Desondanks is het wel mogelijk om je voor te stellen wat er zou kunnen gebeuren. Hoe cruciale keuzes in combinatie met een verscheidenheid aan externe factoren de ontwikkeling van Amsterdam kunnen vormgeven. Om een aantal mogelijke toekomstmogelijkheden te verkennen hebben wij, samen met de input van Amsterdammers, drie scenario’s geschreven. Deze uiteenlopende scenario’s schetsen drie compleet verschillende beelden van het leven in de stad in het jaar 2275, wanneer zijn 1000e verjaardag wordt gevierd.
Toekomstsscenario C: Amsterdam de teruggetrokken stad
Op 27 oktober 2275 viert Amsterdam haar duizendste verjaardag op de Dam. Geen vuurwerk of massa-evenementen, maar een klein, gezellig feestje met Amsterdammers onderling. Ooit was Amsterdam de bruisende toeristische trekpleister van Europa, maar die tijd voelt nu als een bizarre droom.
Na decennia van extreme mondialisering en massatoerisme vond aan het eind van de 22ste eeuw een omslag plaats. Steeds meer mensen maakten zich zorgen om klimaatverandering en de overlevering van steden aan toerisme en commercie. Een tegenbeweging ontstond en Amsterdam deed mee. Grenzen sloten zich langzaam weer, eerst figuurlijk, toen letterlijk. Een stadsmuur werd opgetrokken rondom Amsterdam, waarbij de Haarlemmerpoort weer in werking trad als toegangspoort. Het toerisme droogde op en werd uiteindelijk afgeschaft. De gemeente investeerde in een virtuele versie van Amsterdam: in plaats van een fysiek bezoek aan Amsterdam kunnen toeristen een ervaring boeken via immersive technology. Alle bezienswaardigheden en activiteiten zijn op afstand te beleven, van musea tot het uitgaansleven. Om te mogen wonen in Amsterdam, schrijf je je in op een wachtlijst en volg je een inburgeringscursus. De wachtlijst is lang: het is de droom van velen om hier te mogen wonen.
In 2275 voelt de stad aan als een groot dorp. Engels hoor je nergens meer op straat; iedereen spreekt Amsterdams. Geen stroopwafelshops, maar kleine groentewinkels, roti- en loempiakramen en gezellige kroegen bepalen het straatbeeld. Pleinen, hotels en wegen zijn veranderd in woningen en tuinen. Amsterdammers verbouwen zelf groente en fruit in moestuinen en in gezamenlijke volkstuinen zoals het voormalig Vondelpark. Het Museumplein is inmiddels niet meer terug te herkennen: waar ooit massa’s mensen zich verzamelden, groeit nu een bos vol vogels, insecten en zelfs dieren die uitgestorven werden geacht. In het schone water van de grachten spelen kinderen. Mensen herontdekten de waarde van de natuur voor ontspanning, sfeer en gezondheid. De nieuwe relatie met de natuur bleek niet alleen aangenaam, maar ook noodzakelijk: door in balans te leven met de natuur kan Amsterdam zelfvoorzienend zijn en zo onafhankelijk zijn van import.
Niet iedereen is blij met het nieuwe Amsterdam. Mensen klagen dat de stad haar vrijheid verloren is en bekritiseren de eenvormigheid. De internationale smeltkroes die Amsterdam ooit was is grotendeels verdwenen en met de stop op onbegrensde uitwisseling van mensen en ideeën is ook het vrije karakter – het gevoel dat in de stad alles gebeurt, alles kan en alles mag – verloren.
Lees ook scenario A: megalopolis en scenario B: de verdronken stad.
Dit toekomstscenario is geschreven door Imre Ovaa en Jonathan ten Have.
Meer weten over het nut en inzet van toekomstscenario’s? Bekijk onze pagina over scenarioplanning.