Vorige week liet de Dutch Design Week 2025 in Eindhoven weer zien hoe sterk ontwerp kan zijn als middel om maatschappelijke vraagstukken visueel te maken, bespreekbaar te maken en te vertalen naar toekomstgerichte oplossingen. Elk jaar is deze week een inspiratieplek, waarin talloze nieuwe ideeën, experimenten en signalen iets vertellen over waar onze samenleving naartoe beweegt. Als toekomstverkenners bij Futureconsult zien we deze innovaties als mogelijke signalen van verandering. Voor ons ligt hier de rol om deze signalen te interpreteren, te analyseren en te duiden naar welke grote (trend)bewegingen hier achter liggen. Het is een manier om complexe en abstracte thema’s tastbaar te maken en om nieuwe vormen van gedrag, vertrouwen en verbinding te verkennen en te ontdekken. Tijdens ons bezoek aan de DDW herkenden wij deze drie signalen van verandering: zij laten de rode draden zien qua thematieken die nu in verandering zijn.
‘Bouwen aan vertrouwen’ (Roosmarijn Ovaa – Future by Design – TU/e department of industrial design)
In deze installatie luister je letterlijk naar de stem van de boer en die van de overheid. Door kleine laatjes te openen hoor je persoonlijke verhalen, terwijl op het scherm de meningen van de groepen ‘de boer’ of ‘de overheid’ verschijnen. We hebben de neiging om over deze groepen te praten alsof ze één geheel zijn. In werkelijkheid bestaat ze uit talloze verschillende stemmen, perspectieven en ervaringen om te delen.
De installatie maakt die diversiteit zichtbaar en voelbaar: je ziet de individuele stemmen verdwijnen in het algemene beeld en dit biedt je als bezoeker de mogelijkheid om hierop te reflecteren door je eigen ideeën achter te laten. Dit in de hoop bij te dragen aan een nieuw gevoel van vertrouwen en verbinding.
Voor ons laat dit werk mooi zien hoe design kan helpen complexiteit tastbaar te maken, en hoe luisteren een eerste stap kan zijn naar meer empathie, vertrouwen en dialoog tussen mensen en instituties.
Bouwen aan vertrouwen | Towards Trust | Dutch Design Week
‘Off Limits ToysTM’ / ‘Théo het oorlogspoppetje’
De expositie ‘Manifestations’ tijdens de DDW ingedeeld in verschillende thema’s. Het thema Apocalyptische Dystopieën & Overlevingsdrang viel ons op, omdat veel werken een vergelijkbare ondertoon hadden. Die ondertoon focuste zich op conflict en geweld. Geweld tegen vrouwen (femicide), tegen kinderen en tegen mensen in het algemeen.
Twee projecten sprongen er voor ons uit, omdat ze allebei de relatie tussen kinderen en geweld verkennen. Ze riepen bij ons de vraag op hoe we kinderen voorbereiden op, of juist willen beschermen tegen, de harde realiteit van conflict en onveiligheid.
‘Off Limits Toys™’ toonde een speelgoedwinkel waarin kinderen alles konden krijgen wat normaal verboden is. Denk aan wapens, sigaretten en drugs, maar dan wel verpakt in vrolijke kleuren en speelse vormenvrolijke verpakking. De installatie legt de nadruk op vertrouwen, transparantie, nieuwsgierigheid en grenzen verleggen. Het stelt een confronterende vraag: waarom willen we kinderen beschermen tegen iets waar ze online dagelijks toch al mee in aanraking komen?
‘Théo het Oorlogspoppetje’ liet juist de andere kant van het spectrum zien: de onveiligheid waarin miljoenen kinderen wereldwijd leven. Waar Victor Veiligheid in Nederland hét symbool voor kinderveiligheid is, vertegenwoordigt Théo het tegenovergestelde van Victor; kinderonveiligheid. Wereldwijd kunnen 52 miljoen kinderen (1 op de 23) door conflicten niet naar school. Voor hen is veiligheid geen vanzelfsprekendheid; ze missen de vrijheid om te spelen, te leren en om kind te kunnen zijn. Théo nodigt uit tot reflectie: wat doet dit symbool met jou en welk gevoel roept het op?
Beide projecten zetten aan tot een nadenken over hoe we omgaan met (on)veiligheid, en wat dat zegt over onze samenleving. Dagen we uit, zijn we nieuwsgierig en zoeken we de grenzen op, of maken we mensen bewust en beschermen we ze?
Off Limits Toys TM – Weapons for Kids | Dutch Design Week
Théo het oorlogspoppetje – | Dutch Design Week
Gedrag.shop
De eerste webshop waar je gedragsverandering zó in je winkelmandje kan leggen. In een wereld waarin alles snel, efficiënter en direct beschikbaar moet zijn, stelt Gedrag.shop een prikkelende vraag: kun je met diezelfde mentaliteit ook sociale vraagstukken aanpakken?
Met speelse ontwerpen vertaalt Gedrag.shop grote en complexe problemen naar kleine, praktische oplossingen die direct een positief effect hebben.
Een paar aansprekende voorbeelden:
- De Bepaalbak laat je bij het weggooien van afval kiezen tussen twee bakken, waarmee je meteen je mening geeft over actuele onderwerpen. Zo ontstaat op straat gelijk een (visueel) gesprek tussen buurtbewoners en groeit het gevoel van eigenaarschap door de directe zichtbaarheid. Democratie in de praktijk – direct bij de prullenbak.
- De Beschermde Berm plaatst bordjes langs de weg (in Unesco-stijl) bij vervuilde stukken berm, waarmee die plekken symbolisch worden uitgeroepen tot beschermd natuurgebied. Een luchtige, maar prikkelende manier om te laten zien dat duurzaamheid ook klein en dichtbij kan beginnen.
- BamBam Shazam (‘van herrie op jouw kantoor naar wat rust voor je oor’) vertaalt omgevingsgeluid in muziek, zodat je meegaat in het ritme van de stad, zonder je eraan te ergeren. De overgang van overlast naar ritme staat hierbij centraal. Tik je ook mee met de geluiden die je buiten hoort, tijdens je MS-teams meeting?
Het doel van Gedrag.shop is om mensen en organisaties samen te brengen, kennis te delen en te experimenteren met nieuw gedrag. Zo wordt gedragsverandering niet alleen leuker en meer zichtbaar, maar ook duurzamer in gedrag en ontwerp.
Wat ons betreft biedt de Gedrag.shop een speelse, toegankelijke, maar ook scherpe blik op hoe we gedrag proberen te beïnvloeden, bewust of onbewust. En het roept een intrigerende vraag op: wat gebeurt er als gedragsverandering een product wordt?
Gedrag.shop | Dutch Design Week
Wat verbindt deze projecten?
Wat deze projecten met elkaar verbindt, is niet de vorm van het ontwerp, maar de inhoudelijke laag die eronder ligt. We zien hoe ontwerpers maatschappelijke vraagstukken benaderen vanuit thema’s als vertrouwen, veiligheid en gedrag, en deze vertalen naar ervaringen die mensen aan het denken zetten.
Het gaat niet om esthetiek of technologie, maar om betekenis: om het zichtbaar maken van wat vaak onzichtbaar blijft, en het voelbaar maken van complexe vraagstukken in het dagelijks leven. Door middel van interactieve en verhalende ervaringen nodigen ontwerpers ons uit om stil te staan, te luisteren en ons opnieuw te verhouden tot de wereld om ons heen.
Daarin vervullen ze een belangrijke rol als bruggenbouwer – tussen mensen en instituties, tussen wat is en wat mogelijk kan worden. Ze creëren ruimte voor gesprek, bewustwording en empathie, zonder te pretenderen dat er één oplossing is.
Voor ons als toekomstverkenners zijn dit waardevolle inzichten. Ze laten zien hoe ontwerp kan helpen om maatschappelijke transities beter te begrijpen en te duiden.