Bij scenarioworkshops gaat het vaak over de grote vragen waar een organisatie mee kampt. Wat wordt onze nieuwe visie of strategie? Hoe kunnen we onze toekomst vormgeven te midden van grote veranderingen en uitdagingen? Wat komt er in de toekomst op ons af en hoe gaan we daarmee om? Bij deze vragen wil je dat iedereen die betrokken wordt, vrij en openlijk zijn/haar/hun mening kan geven. Ook wil je ervoor zorgen dat iedereen straks achter de geformuleerde visie, strategie of het toekomstplan staat en zich daarvoor in wil zetten. Op een democratische manier tot consensus komen is hiervoor soms niet genoeg. In veel groepen speelt namelijk wel iets onder de oppervlakte. Om hiermee om te gaan, maken we gebruik van Deep Democracy.
Elke stemt telt
Bij scenarioworkshops is iedereen gelijk: elke stem telt evenveel mee. Tenminste, dat is de opzet. Dat betekent echter niet dat bestaande spanningen in groepen zomaar verdwijnen. In bijna alle groepen speelt wel iets ‘onder de waterlijn’. Rollen, emoties en ervaringen die niet worden uitgesproken, kunnen wel degelijk invloed hebben op het groepsproces. Deep Democracy is een methode die kan helpen om te gaan met alles wat er onder deze waterlijn speelt.
Meestal zijn we continu en bijna automatisch op zoek naar consensus. Als iemand een voorstel doet en anderen lijken het ermee eens te zijn, zijn we al snel geneigd onze bezwaren in te slikken: ‘Niemand anders lijkt er problemen mee te hebben, dus dan zal ik wel de enige zijn’. Bij Deep Democracy creëer je de ruimte om ook deze gedachtes uit te spreken. Je brengt zoveel mogelijk in het bewustzijn van de groep, door alles uit te spreken en naar elkaar te luisteren. Op deze manier voorkom je dat de weerstand onder de oppervlakte gaat sluimeren en groter wordt. De weerstand kan bijvoorbeeld leiden tot sarcastische grapjes, roddelen, tegenwerken of zelfs openlijk conflict.
Wat speelt er onder de oppervlakte?
Bij het maken van grote besluiten over de toekomst van de organisatie, wil je niet dat er onder de oppervlakte weerstand speelt. Ondanks dat het lijkt of iedereen zich in het besluit kan vinden, is dat misschien niet zo. Daarom is het nuttig om tijdens het gesprek over de toekomst ook aandacht te besteden aan de onderstroom. Scenario’s kunnen dienen als middel om alle standpunten naar voren te brengen en ruimte te maken voor andere perspectieven. Maar om te voorkomen dat ook hier snel naar consensus wordt gezocht en andere meningen worden onderdrukt, is het van belang om expliciet ruimte te maken voor andere meningen. Dat kan bijvoorbeeld door te vragen ‘Zijn er nog andere meningen?’ of ‘Is er iemand die iets heel anders vindt?’.
Daarnaast kun je Deep Democracy gebruiken om te stemmen over een bepaald voorstel of een voorkeursscenario, op zo’n manier dat ook de minderheidsstem wordt meegenomen, naast de meerderheidsstem. Wat is ervoor nodig voor iedereen om mee te kunnen gaan in het voorstel? Op deze manier zorg je ervoor dat iedereen zich kan vinden in het plan. Soms is daarvoor meer nodig, als er een conflict speelt onder de oppervlakte. Deep Democracy kan helpen om dit verder te onderzoeken en boven water te brengen. Dan wordt duidelijk waarom het zo lastig is om overeenstemming te vinden.
Ook benieuwd hoe we met toekomstverkenningen en Deep Democracy jouw organisatie verder kunnen helpen? Kijk op www.futureconsult.nl of neem contact met ons op via info@futureconsult.nl