Kort na middernacht, op 15 november 1775, overstroomde een deel van Amsterdam als gevolg van een zware storm en uitzonderlijk hoog water. Om de binnenstad te beschermen werden sluizen afgedicht met hout, mest en stro. Van een jubileumviering voor het 500-jarig bestaan was in elk geval geen sprake. De stad, bestuurd door handelaren en regenten, zag er destijds heel anders uit. Hoewel we niet in de hoofden van de ruim 200.000 Amsterdammers kunnen kijken, is het veilig om te zeggen dat geen van hen zich had kunnen voorstellen hoe Amsterdam er nu uitziet en hoe de stad zich in de afgelopen 250 jaar heeft ontwikkeld.
Het is 2025, Amsterdam bestaat 750 jaar. Een indrukwekkende mijlpaal voor onze prachtige hoofdstad. Tijdens de viering van dit jubileum is het belangrijk om niet alleen terug te kijken naar de rijke geschiedenis van Mokum, maar ook vooruit te kijken naar de verschillende paden die de stad kan bewandelen. Wat de toekomst precies in petto heeft voor de stad blijft natuurlijk een raadsel. Desondanks is het wel mogelijk om je voor te stellen wat er zou kunnen gebeuren. Hoe cruciale keuzes in combinatie met een verscheidenheid aan externe factoren de ontwikkeling van Amsterdam kunnen vormgeven. Om een aantal mogelijke toekomstmogelijkheden te verkennen hebben wij, samen met de input van Amsterdammers, drie scenario’s geschreven. Deze uiteenlopende scenario’s schetsen drie compleet verschillende beelden van het leven in de stad in het jaar 2275, wanneer zijn 1000e verjaardag wordt gevierd.
Toekomstsscenario B: Amsterdam de verdronken stad
In 2275 viert Amsterdam haar duizendjarig bestaan. Wat voorheen al de stad van grachten en bruggen was, is nu pas echt een unieke waterstad. Door de eeuwen van een stijgende zeespiegel is het landschap drastisch veranderd. Desondanks is Amsterdam blijven bestaan, deels onder, deels op het water, drijvend en flexibel.
Hoewel de komst van het water aanvankelijk voor grote leegloop van de stad zorgde, is het inmiddels weer even druk als vroeger. Amsterdam is een internationaal voorbeeld van klimaatadaptatie en omgang met het water. Toeristen en ingenieurs komen van heinde en verre om de stad te bewonderen die zich niet liet verdrinken, maar opnieuw leerde drijven. Ook de bedrijven die in Amsterdam waren gevestigd keren terug op de Zuidas, waar de kantoortorens boven het water uittorenen.
Naast banen in toerisme en business heeft Amsterdam een sterke agrarische en maritieme sector: veel mensen werken op algen- en waterplantboerderijen of in visserijen. De algen zuiveren het water, waardoor de vispopulaties floreren. Waterplanten en vissen vormen dan ook een belangrijk onderdeel van het dieet van inwoners, aangevuld met voedsel dat wordt ingekocht van het vasteland in Oost-Nederland. Al op jonge leeftijd leren kinderen zwemmen en vissen. Zeehonden zijn geliefde huisdieren, speels én behulpzaam bij het vissen.
Wonen en leven in de verdronken stad
Wonen gebeurt op allerlei manieren: sommige mensen leven op kunstmatige eilanden, anderen in innovatieve onderzeehuizen of op grote bootcapsules en drijvende flats. Sommigen hebben een vaste ligplaats voor hun capsule in het stadscentrum, al zijn het eigenlijk alleen de rijken die zich dat kunnen veroorloven. Daarnaast zijn er sociale ligplaatsen aan grote vlotten aan de buitenkant van de stad. Het is echter ook niet ongebruikelijk om in een capsule door de buitenwijken van de stad te trekken zonder een vaste ligplaats te hebben, hoewel de gemeente het eigenlijk liever niet ziet. Mensen verplaatsen zich niet alleen per capsule, maar ook per elektrische (onder)waterfiets of zwemmend – snel en gemakkelijk door elektrisch aangedreven zwempakken waarin je droog blijft.
De historische binnenstad ligt onder water, maar kan bezocht worden met toeristische onderzeeërs die langs de verzonken monumenten glijden. Tussen de oude gevels zwemmen scholen vissen en flonkeren algenlampen die het verleden zichtbaar maken. Onderwatermetro’s verbinden de vaste locaties van overheidsinstellingen en bedrijven met de drijvende en duikende wijken. Boven water liggen levendige verankerde eilandjes met parken en terreinen voor festivals, sport, markten en andere evenementen. De Johan Cruyff Arena drijft en is de thuisbasis van Ajax, dat naast voetbal ook een succesvolle waterpolotak heeft.
Toch is de stad niet zonder gebreken. Het leven met het water trekt een scherpe lijn tussen arm en rijk. Toegang tot schoon leefwater, veilige vervoermiddelen en ruimte om boven water te kunnen recreëren en sporten is ongelijk verdeeld. Waar sommigen zich grote, droge en stabiele eilandhuizen of luxe capsules kunnen veroorloven, leven anderen op krappe, instabiele vlotten of onderzeehuisjes waar het water soms letterlijk aan de lippen staat.
Lees ook scenario A: megalopolis en scenario C: de teruggetrokken stad.
Dit toekomstscenario is geschreven door Imre Ovaa en Jonathan ten Have.
Meer weten over het nut en inzet van toekomstscenario’s? Bekijk onze pagina over scenarioplanning.